Η Εφηβεία: Μια Μεταβατική και Στρεσογόνος Περίοδος
Η εφηβεία είναι μια μεταβατική και στρεσογόνος περίοδος, καθώς προκαλεί διάφορες μεταβολές σε σωματικό, γνωστικό, συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι γονείς και οι έφηβοι καλούνται να κατανοήσουν και παράλληλα να διαχειριστούν τις αλλαγές που τους συμβαίνουν. Επίσης, έρχονται αντιμέτωποι με πληθώρα αρνητικών σκέψεων που αφορούν τις ικανότητες τους, τις επιδόσεις τους, την εμφάνιση τους και γενικότερα την αυταξία τους. Ο ρόλος των γονέων είναι να είναι δίπλα στους εφήβους, να δείχνουν κατανόηση αλλά παράλληλα να φροντίζουν να κρατάνε τις ισορροπίες στη σχέση τους.
Ο Ρόλος των Γονέων στην Εφηβεία: Κατανόηση και Ισορροπία
Πολλοί γονείς προβληματίζονται για το πώς είναι καλύτερο να φερθούν στους εφήβους. Χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι είναι διαφορετικό να είμαστε γονείς παιδιών και τελείως διαφορετικό να είμαστε γονείς εφήβων. Αυτό σημαίνει, πως απαιτούνται διαφορετικοί τρόποι προσέγγισης τους και αλλαγές στην μεταξύ μας επικοινωνία. Πολλές φορές, οι άσχημες συμπεριφορές των εφήβων εκλαμβάνονται από τους γονείς ως δική τους αποτυχία. Ωστόσο, η εφηβεία είναι η ηλικία της επανάστασης, η ηλικία που ξεκινά να διαμορφώνεται η προσωπική ταυτότητα των εφήβων. Συχνά ξεσπούν και συμπεριφέρονται άσχημα, γιατί δεν μπορούν να διαχειριστούν τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα καθώς και τα συναισθήματα τους. Πίσω από άσχημες συμπεριφορές κρύβονται ανάγκες που δεν έχουν ικανοποιηθεί. Επομένως είναι αναγκαίο, ως γονείς, να σκεφτόμαστε τι θέλουν να μας πουν με την άσχημη συμπεριφορά τους. Χρειάζεται να τους πλησιάσουμε με αγάπη, να συζητήσουμε μαζί τους και να εντοπίσουμε όσα κρύβονται πίσω από τη κακή συμπεριφορά.
Η Σημασία της Επικοινωνίας στην Εφηβεία
Καθημερινή και ουσιαστική επικοινωνία: Η επικοινωνία κατέχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην εδραίωση μιας καλής σχέσης μεταξύ γονέων και εφήβων. Εκφράζοντας ανοιχτά τις απόψεις, τις ενδεχόμενες ανησυχίες και προβληματισμούς ο ένας στον άλλον, καλλιεργείται η εμπιστοσύνη και η αίσθηση ότι μπορώ να βασίζομαι κάπου. Ωστόσο προκειμένου ο έφηβος, να νιώσει οικεία να συζητάει για τα θέματα που τον προβληματίζουν, χρειάζεται να αναπτυχθεί μια στάση τέτοια από τους γονείς, που να μην είναι σε καμία περίπτωση επικριτική ή επιθετική. Ο έφηβος έχει ανάγκη έναν σύμμαχο. Χρειάζεται αποδοχή. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν έχει ανάγκη τα όρια και τους κανόνες. Αντιθέτως, προκειμένου να αναπτυχθεί μια υγιής προσωπικότητα, οι γονείς οφείλουν να προσφέρουν ένα προστατευτικό πλαίσιο. Τα όρια δεν σημαίνουν αυστηρότητα αλλά νοιάξιμο, ασφάλεια και προστασία.
Πώς να Ενδυναμώσετε τη Σχέση με τον Έφηβο
Χρειάζονται ισορροπίες. Οι γονείς είναι πιθανό να παρασυρθούν και να φτάσουν στο άλλο άκρο, αυτό της υπερπροστατευτικότητας, να μην αφήνουν ελεύθερο τον έφηβο να εκφράσει τις επιθυμίες του, τις ανάγκες του, να αναπτύξει την δική του ταυτότητα και να τον οδηγούν εκεί που εκείνοι επιθυμούν. Ο έφηβος απλώς έχει ανάγκη ένα προστατευτικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο να μπορεί να κινείται με ασφάλεια.
Η Εφηβεία ως Φάση Αυτονομίας και Ανάπτυξης
Ο έφηβος δεν είναι ούτε παιδί αλλά ούτε και ενήλικος. Η εφηβεία είναι η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Αυτό σημαίνει πως ο έφηβος κάποιες φορές θα νιώθει μεγάλος, ικανός για τα πάντα, ανεξάρτητος, ενήλικος και άλλες φορές θα νιώθει τόσο μικρός και φοβισμένος να μεγαλώσει. Όλα αυτά αποτυπώνονται και στον τρόπο ομιλίας και συμπεριφοράς του. Οι γονείς οφείλουν να κατανοούν αυτή την μεταβλητότητα και να είναι σε θέση να ξεχωρίσουν πότε μιλάει το ” παιδί “και πότε ο “ενήλικος¨. Είναι σημαντικό να προσφέρεται ο χώρος να αντιδράσουν και να παραπονεθούν οι έφηβοι, αλλά αντίστοιχα και χώρος να αυτονομηθούν, να πάρουν ευθύνες, να μεγαλώσουν.
Συμπεριφορές γονέων που πρέπει να αποφεύγονται
Η σύγκριση των εφήβων με άλλους, ή ακόμη και με τα αδέλφια τους, τους επιβαρύνει συναισθηματικά, μειώνει την αυτοεκτίμησή τους και συχνά κυριεύονται από αρνητικές σκέψεις κατωτερότητας. Ιδίως η σύγκριση με τα αδέλφια, πυροδοτεί συγκρούσεις και σε καμία περίπτωση δεν βοηθά στην ανάπτυξη υγιούς σχέσης ανάμεσά τους. Ακόμη, είναι σημαντικό να αποφεύγεται η απόδοση ταμπέλων. Εκφράσεις όπως «είσαι αναίσθητος», «είσαι ανίκανος», «είσαι τεμπέλης», σε καμία περίπτωση δεν βοηθούν τον έφηβο να βελτιωθεί, αλλά αντίθετα ταυτίζεται με την ταμπέλα και δεν έχει κίνητρο να αλλάξει. Είναι περισσότερο βοηθητικό να εστιάζουμε στη συμπεριφορά που είναι κακή και όχι στον έφηβο, βάζοντας ταμπέλες. Οι παραπάνω συμπεριφορές, απομακρύνουν τους γονείς από τον έφηβο και δημιουργούν προβλήματα στην μεταξύ τους επικοινωνία και σχέση.
Η Υποστήριξη των Γονέων Κατά την Περίοδο της Εφηβείας
Κάποτε υπήρξαν και οι γονείς έφηβοι. Έχοντας περάσει την περίοδο της εφηβείας, μας έχει τύχει σε όλους να φωνάξουμε, να αντιδράσουμε, να ξεσπάσουμε. Κάθε έφηβος, διανύει διαφορετικά την φάση αυτή, και είναι απαραίτητο να αναγνωρίζουμε τις ανάγκες που παρουσιάζονται. Ο περιορισμός, η αυστηρότητα και η συνεχής άρνηση δεν βοηθούν τον έφηβο να συνδεθεί με τους γονείς του.
Σε περίπτωση που δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε τους δικούς μας φόβους/ προβληματισμούς για την περίοδο της εφηβείας, ή τυχόν προβλήματα που έχουμε στην σχέση μας με τους εφήβους, είναι ωφέλιμο να αναζητήσουμε μια εξωτερική βοήθεια υποστήριξης από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Έχεις απορίες; Βρες το προφίλ της κυρίας Διαμαντοπούλου Αικατερίνης εδώ!
