Εισαγωγή

Η διαταραχή διαγωγής αποτελεί μία διαταραχή εξωτερίκευσης με ηλικία έναρξης την παιδική ή εφηβική ηλικία και με κυρίαρχο χαρακτηριστικό την παραβίαση των βασικών κοινωνικών κανόνων και των δικαιωμάτων των άλλων. Συνήθως, η εφηβεία αποτελεί ηλικία έναρξης της διαταραχής με τον έφηβο να εκδηλώνει έκδηλες και συγκαλυμμένες παραβατικές συμπεριφορές στο σχολικό και οικογενειακό πλαίσιο, οδηγώντας τον συχνά στην εμφάνιση της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας στην ενήλικη ζωή. Ωστόσο, αυτό δεν είναι απόλυτο καθώς υπάρχουν περιπτώσεις που ο έφηβος επιστρέφει στη μη παραβατική συμπεριφορά κατά την ενηλικίωσή του. Η παραβατικότητα δεν ξεκινάει ξαφνικά. Συνήθως, η διαταραχή διαγωγής αποτελεί αποκορύφωμα ενός συνεχούς με τη ΔΕΠΥ εξελισσόμενη σε εναντιωματική προκλητική διαταραχή στην παιδική ηλικία οδηγώντας τον έφηβο στη χρήση ουσιών και παραβατικών πράξεων (χωρίς αυτό να είναι απόλυτο). Το άτομο που εμφανίζει τη διαταραχή με έναρξη την εφηβική ηλικία αντιμετωπίζει προβλήματα αυτοελέγχου, εκδηλώνει υπερβολική παραβατική και δυσλειτουργική συμπεριφορά, εμπλέκεται σε αποκλίνουσες ομάδες συνομήλικων και οδηγείται σε αντικοινωνικές συμπεριφορές με κυρώσεις από το σχολείο, την οικογένεια αλλά και από το κράτος.

Ενδείξεις της διαταραχής

Πιο αναλυτικά, η συμπτωματολογία της διαταραχής ταξινομείται σε τέσσερις γενικές κατηγορίες και είναι οι εξής :

1) Επιθετικότητα προς άλλους ανθρώπους ή ζώα. Για παράδειγμα ένας έφηβος μπορεί να κακοποιεί ένα σκυλί, να το κλοτσάει και να εκτονώνει πάνω σε αυτό το θυμό του, ο οποίος μπορεί να πηγάζει από το οικογενειακό ή το σχολικό του περιβάλλον. Καβγάδες και συγκρούσεις με τους συνομήλικους συχνά οδηγούν τον έφηβο στη βιοπραγία (κλοτσιές, μπουνιές, χρήση σουγιά-μαχαιριού για εκφοβισμό) ή ακόμα με βίαιο τρόπο μπορεί να κλέβει αντικείμενα από τους συμμαθητές του.

2)Καταστροφή ιδιοκτησίας. Ο έφηβος μπορεί να καταστρέψει τη περιουσία άλλων ανθρώπων ακόμα και να βάλει φωτιά. Για παράδειγμα, γράφει συνθήματα σε τοίχους, σε κάδους σκουπιδιών, σε μαγαζιά, μπορεί να σπάει βιτρίνες, να βάζει φωτιά μαζί την παρέα του θεωρώντας ότι είναι κάτι αστείο και τους προσδίδει μαγκιά.

3)Απάτη-κλοπή. Η εξαπάτηση μπορεί να αφορά φίλους, οικογένεια, τους καθηγητές, γνωστούς του παιδιού προκειμένου να πάρει αυτό που θέλει. Για παράδειγμα, ο έφηβος μπορεί να διαρρήξει το γραφείο του διευθυντή, να κλέψει από κάποιο κατάστημα ή να παραβιάσει κάποιο σπίτι. Επιπλέον, μπορεί να λέει ψέματα για να πάρει χρήματα, αντικείμενα ή οτιδήποτε άλλο επιθυμεί.

4) Παραβίαση κανόνων. Το παιδί περνάει όλη τη νύχτα έξω από το σπίτι παρά την απαγόρευση των γονιών του, φεύγει από το σπίτι χωρίς να ενημερώνει και κοιμάται έξω από αυτό και κάνει συστηματικά κοπάνες από το σχολείο.

Χαρακτηριστικά των Εφήβων με Διαταραχή Διαγωγής

Γενικά, οι έφηβοι με διαταραχή διαγωγής έχουν ελάχιστες τύψεις, η ενσυναίσθηση τους βρίσκεται σε μειωμένα επίπεδα, δεν ενδιαφέρονται για τους άλλους και ορισμένες φορές προσποιούνται τύψεις ή μεταμέλεια προκειμένου να αποφύγουν τη τιμωρία. Επίσης, η τάση τους για ριψοκίνδυνες συμπεριφορές είναι αρκετά μεγάλη με αποτέλεσμα να είναι επιρρεπείς σε υψηλό βαθμό στα ατυχήματα, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και τα κορίτσια στην εφηβική εγκυμοσύνη .

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, η διαταραχή διαγωγής είναι μια σοβαρή ψυχολογική κατάσταση που εμφανίζεται κυρίως κατά την εφηβεία και μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή των ατόμων που τη βιώνουν. Η έγκαιρη παρέμβαση και η υποστήριξη από ειδικούς είναι κρίσιμη για την αποφυγή περαιτέρω παραβατικών συμπεριφορών και την προώθηση της ενσυναίσθησης και του αυτοελέγχου. Η πολυδιάστατη προσέγγιση που περιλαμβάνει θεραπεία, οικογενειακή υποστήριξη και κοινωνικές υπηρεσίες είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική διαχείριση της διαταραχής και την αποκατάσταση των σχέσεων του εφήβου με το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον

Συγγραφέας: Κωνσταντίνα Πετρίδου, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια