Η παρακμή του παραδοσιακού παιχνιδιού και οι επιπτώσεις στη ζωή των παιδιών μας.

Το παιχνίδι πάντα αποτελούσε βασικό μέρος της παιδικής ηλικίας. Όμως, τα τελευταία χρόνια, το παραδοσιακό παιχνίδι, που είναι αυθόρμητο και ελεύθερο, μοιάζει να εξαφανίζεται. Οι επιπτώσεις αυτής της αλλαγής είναι βαθιές και επηρεάζουν τόσο την ψυχική όσο και τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών μας.

Γιατί είναι τόσο σημαντικό το παιχνίδι;

Στη φύση, τα ζώα μαθαίνουν να συνεργάζονται, να αντιμετωπίζουν φόβους και να προσαρμόζονται στις προκλήσεις της ζωής μέσα από το παιχνίδι. Κάτι παρόμοιο ισχύει και για τα παιδιά. Σε κοινωνίες όπου το παιχνίδι είναι καθημερινό και ελεύθερο, τα παιδιά αναπτύσσουν ανθεκτικότητα, προσαρμοστικότητα και συνεργατικότητα. Είναι πιο χαρούμενα, πιο ευφυή και καλύτερα προετοιμασμένα να αντιμετωπίσουν τη ζωή.

Τι συνέβη στο παραδοσιακό παιχνίδι;

Η παρακμή του παιχνιδιού οφείλεται σε διάφορους παράγοντες:

1. Η αύξηση των σχολικών υποχρεώσεων:

Τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο σε δομημένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, αφήνοντας ελάχιστο χώρο για αυθόρμητο παιχνίδι.

2. Μια ενήλικη προσέγγιση στην εκπαίδευση:

Τα παιδιά μαθαίνουν τα πάντα από ενήλικες “ειδήμονες”, ενώ η αλληλεπίδραση μεταξύ τους θεωρείται πια λιγότερο σημαντική.

3. Ο φόβος για την ασφάλεια:

ΜΜΕ και ειδικοί καλλιεργούν ανησυχίες, οδηγώντας πολλούς γονείς σε υπερβολική προστασία. Ακόμα και οι γονείς που θέλουν να αφήσουν τα παιδιά τους να παίξουν έξω, συχνά βρίσκουν άδειες γειτονιές, γεγονός που αποθαρρύνει τα ίδια τα παιδιά.

Τι είναι το αληθινό παιχνίδι;

Το παιχνίδι, για να είναι πραγματικά ευεργετικό, πρέπει να είναι αυτορρυθμιζόμενο και αυθόρμητο. Δραστηριότητες με γονείς που επιβλέπουν ή προπονητές που δίνουν οδηγίες δεν είναι πραγματικό παιχνίδι, γιατί λείπουν η ελευθερία και ο αυθορμητισμός. Το αληθινό παιχνίδι είναι εκεί που τα παιδιά έχουν τον έλεγχο. Εκεί που μαθαίνουν να επιλύουν προβλήματα, να συνεργάζονται και να πειραματίζονται, ενισχύοντας τη δημιουργικότητα και μειώνοντας τον εγωκεντρισμό τους.

Οι συνέπειες της έλλειψης παιχνιδιού

Η μείωση του παιχνιδιού συνοδεύεται από ανησυχητικά φαινόμενα:

• Αύξηση καταθλιπτικών και αγχωδών διαταραχών στα παιδιά.
• Αίσθηση έλλειψης ελέγχου στη ζωή τους, κάτι που συνδέεται με χαμηλή αυτοπεποίθηση.
• Μείωση της ενσυναίσθησης και της δημιουργικότητας, ενώ παρατηρείται αύξηση ναρκισσιστικών τάσεων.

Αυτές οι αλλαγές δεν παρατηρήθηκαν ούτε σε δύσκολες περιόδους πολέμων ή οικονομικών κρίσεων. Φαίνεται ότι, ενώ χτίσαμε έναν καλύτερο κόσμο για τους ενήλικες, κάπου χάσαμε την ισορροπία για τα παιδιά μας

Μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία;

Οι γονείς έχουν τη δύναμη να επαναφέρουν τη μαγεία του παιχνιδιού:

• Δώστε χρόνο και χώρο για ελεύθερο παιχνίδι.
• Απομακρυνθείτε από υπερβολικούς φόβους και αφήστε τα παιδιά σας να εξερευνήσουν.
• Οργανώστε συναντήσεις με άλλα παιδιά στη γειτονιά και ενθαρρύνετε τη δημιουργία κοινωνικών δεσμών.

Ας δώσουμε ξανά στα παιδιά μας την ελευθερία που χρειάζονται για να ευτυχίσουν και να αναπτυχθούν. Το παιχνίδι δεν είναι απλά διασκέδαση. Είναι θεμέλιος λίθος για μια υγιή και ισορροπημένη ζωή.

Βιβλιογραφικές αναφορές

CGP Grey. (2013, December 4). The rules for rulers [YouTube video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Bg-GEzM7iTk

Συγγραφέας: Χρύσα Ζαζέλη, Ψυχολόγος