Η ραγδαία ανάπτυξη της χρήσης των μέσων
Η χρήση των μέσων αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μικρών και μεγάλων εξυπηρετώντας πολλούς σκοπούς και ανάγκες άλλοτε επ΄ αγαθώ και άλλοτε όχι. Έτσι δεν είναι σωστό να δαιμονοποιούνται τα μέσα για όλα τα δεινά που επισυμβαίνουν είτε σε ατομικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο. Το πρόβλημα μάλλον ξεκινά από την μη ορθή και χρήσιμη αξιοποίηση τους. Οι αρνητικές επιπτώσεις από την υπερέκθεση στα μέσα είναι καλά τεκμηριωμένες. Από τις ιστορίες μέσω οθόνης που έχουν περιορισμένη ψυχολογική χρησιμότητα και συμβάλουν στην ομογενοποίηση της σκέψης και τον περιορισμό της φαντασίας των παιδιών, μέχρι επιπτώσεις σε πνευματικές ικανότητες, ευημερία, κοινωνικές δεξιότητες, αίσθηση εαυτού και αν κανείς βάλει στη συζήτηση τους κινδύνους από το περιεχόμενο των μέσων, ο κατάλογος είναι ατελείωτος.
Η ανάγκη για ισορροπημένη προσέγγιση
Από την άλλη η παντελής αποχή από τα μέσα δεν θα συνεισέφερε τουναντίον θα επιδείνωνε τη κατάσταση, δεδομένου ότι θα κρατούσε μακριά τα παιδιά από ένα μέσο που συμβάλει κατά κάποιο τρόπο στη κοινωνικοποίηση τους. Ας σκεφτούμε για παράδειγμα ένα παιδί το οποίο δεν γνωρίζει καθόλου την ¨Ντισνεϊκή¨ εκδοχή μιας ιστορίας, αυτομάτως αποκλείεται από συζητήσεις συνομήλικων. Επομένως ως γονείς οφείλουμε να εξισορροπούμε τη κατάσταση. Θέτουμε ασφαλή χρονικά όρια έκθεσης των παιδιών στα μέσα, αποτελώντας οι ίδιοι παράδειγμα ορθής χρήσης αυτών κλείνοντας που και που τις συσκευές μας και προάγοντας φυσική διάδραση με τα παιδιά μας. Οφείλουμε να είμαστε σε θέση να ελέγχουμε το περιεχόμενο των μέσων αποτρέποντας την ανεξέλεγκτη πρόσβαση σε ακατάλληλο για την ηλικία τους περιεχόμενο.
Συνακόλουθα τα ενημερώνουμε με βάση την ηλικία τους, για την ασφαλή πλοήγηση προτρέποντας τα να μας επισημάνουν οτιδήποτε τους κινήσει την περιέργεια καλλιεργώντας ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας στα παιδιά μας . Αποτρέπουμε τη χρήση οθονών σε υπνοδωμάτια και χώρους που μπορεί να απομονωθούν τα παιδιά με τις ώρες και προωθούμε μια πιο κοινόχρηστη χρήση των μέσων.Τέλος θα πρέπει να γίνουν κατανοητές οι ανάγκες των γονέων όταν επιτρέπουν την ανεξέλεγκτη χρήση των μέσων στα παιδιά τους. Δεδομένων των πολλαπλών ρόλων που καλούμαστε να επιτελέσουμε μέσα στη μέρα, η χρήση των μέσων συχνά παίζει το ρόλο της ψηφιακής μπειμπι σιτερ. Εν τοιαύτη περιπτώσει, ίσως θα ήταν χρήσιμο να ενημερωθούμε για τους τρόπους δημιουργικής συνδιαλλαγής με τα παιδιά μας μέσω του παιχνιδιού για παράδειγμα που προάγει τις κοινωνικογνωστικές τους δεξιότητες και ενδυναμώνει τη σχέση μας μαζί τους.
Ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών
Επίσης συχνή είναι και η χρήση των μέσων ως ¨ψηφιακές πιπίλες¨ ιδιαίτερα στα πολύ μικρά παιδιά, όταν δεν μπορούμε να τα ηρεμήσουμε ή να διαχειριστούμε την ένταση τους. Εδώ πιθανά να χρειάζεται να διδαχθούμε τρόπους αποτελεσματικής διαχείρισης του θυμού των παιδιών μας ενώ πρέπει να καταστεί σαφές πως αυτός δεν είναι ο σωστός τρόπος ώστε να κρατούμε τα παιδιά μας απασχολημένα, καθώς υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις από την παρατεταμένη χρήση των μέσων. Μάλιστα η έκθεση των παιδιών σε οποιαδήποτε οθόνη πριν τα τρία τους χρόνια είναι σχεδόν απαγορευτική. Επιπρόσθετα η υπερβολική χρήση των μέσων μπορεί να διαταράξει στους κιρκάδιους ρυθμούς ύπνου καθώς έρευνες δείχνουν ότι ο τελευταίος επηρεάζεται αρνητικά ιδιαίτερα όταν γίνεται χρήση του μέσου πριν την κατάκλιση. Ίσως θα ήταν προτιμότερο να αντικατασταθεί από κάποιο παραμύθι το οποίο ηρεμεί και χαλαρώνει το κεντρικό νευρικό σύστημα και άρα συμβάλει στην ποιότητα του ύπνου. Γενικότερα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η στάση των ίδιων των γονέων απέναντι στα μέσα θα επηρεάσει και τον τρόπο χρήσης αυτών από τα παιδιά τους.
Βρες το προφίλ της κυρίας Χρύσας Ζαζέλη εδώ!
Βιβλιογραφικές Αναφορές
• Ντάβου, Μπ. (2005). Η παιδική ηλικία και τα μαζικά μέσα επικοινωνίας (σελ. 247-275). Εκδόσεις Παπαζήση.
• Harley, D., Morgan, J. & Frith, H. (2021). Μεγαλώνοντας «συνδεδεμένοι». Στο Η Κυβερνοψυχολογία ως καθημερινή ψηφιακή εμπειρία (σελ. 77-89). Εκδόσεις Παπαζήση.
• American Academy of Pediatrics (2016). Children, adolescents and the media. Pediatrics: Journal of the American Academy of Pediatrics
https://pediatrics.aappublications.org/content/pediatrics/132/5/958.full.pdf
• Elias, N., & Sulkin, I. (2017). YouTube viewers in diapers: An exploration of factors associated with amount of toddlers’ online viewing. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 11(3), article 2.
https://dx.doi.org/10.5817/CP2017-3-2
• Chaudron S., Di Gioia R., Gemo, M. (2018). Young children (0-8) and digital technology: a qualitative study across Europe.
https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC110359
