Εισαγωγή

Πληροφόρηση, ενημέρωση, γνώση. Υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους; Ποιες είναι αυτές;; και τελικά η τόση απλόχερη και εύκολη πρόσβαση στη πληροφορία μέσω του διαδικτύου σήμερα, μας κάνει σοφότερους και καλύτερους γνώστες γύρω από ένα θέμα ή μήπως όχι;;;;;

Η Σημασία της Γνώσης και οι Προϋποθέσεις της

Η ενεργητική και εις βάθους επεξεργασία πληροφοριών είναι μια διαδικασία που οδηγεί στη γνώση. Η γνώση διαφοροποιείται από την απλή ενημέρωση και την ακόμη απλούστερη πληροφόρηση. Η γνώση προϋποθέτει προσωπικό ενδιαφέρον, κριτική σκέψη, την ικανότητα αξιολόγησης και επαναξιολόγησης της προσλαμβάνουσας πληροφορίας. Προϋποθέτει την ικανότητα να μπορεί κανείς να εμβαθύνει στο νόημα των πληροφοριών που προσλαμβάνει και την ικανότητα να επιλέγει τις πιο σημαντικές για τον ίδιο πληροφορίες, ώστε να νοηματοδοτεί τον κόσμο και να εξάγει συμπεράσματα για το περιεχόμενο τους. Η γνώση προϋποθέτει ταυτόχρονα την ικανότητα προσαρμογής σε ένα δίκτυο πληροφοριών το οποίο έχει ήδη διαμορφωθεί ώστε ο άνθρωπος να το τροποποιεί και να το ενημερώνει καταλλήλως, αλλά και την ικανότητα να τροποποιεί την πληροφορία ώστε να την αφομοιώνει στο υπάρχον γνωστικό του δίκτυο. Η σύγκριση η αξιολόγηση και η συνακόλουθη νοηματοδότηση των πληροφοριών, δεν είναι μια διαδικασία που μπορεί να συμβεί άμεσα και αλλά μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο και κόπο καθώς ο άνθρωπος, ακόμη και να θέλει, είναι εγγενώς αδύνατο να επεξεργαστεί όλη αυτή τη πληθώρα των πηλοφοριών που τον βομβαρδίζουν καθημερινά τα ΜΜΕ διότι κάτι τέτοιο ξεπερνά τις δυνατότητες του νου του.

Πληροφόρηση, Ενημέρωση και Γνώση: Οι Διαφορές

Κατά συνέπεια όταν ο άνθρωπος προσλαμβάνει μια πληροφορία, αυτό δεν μπορεί αυτομάτως να αναχθεί και σε γνώση. Από την άλλη, η πληροφορία που προσλαμβάνει δεν προϋποθέτει απαραίτητα και προηγούμενη γνώση. Η πληροφορία μπορεί να τον αφορά, μπορεί και όχι, μπορεί να έχει κάποια προ υπάρχουσα γνώση για αυτή μπορεί και όχι ή μπορεί ακόμη και η ίδια η πληροφορία να είναι αποσπασματική, αναξιόπιστη ή εσφαλμένη απειλώντας σε αυτή τη περίπτωση ακόμη και την γνώση που ήδη διαθέτει. Άρα σίγουρα η πληροφόρηση δεν είναι γνώση. Από την άλλη, ακόμη και αν υπάρχει προ υπάρχουσα γνώση γύρω από θέμα και η πληροφορία συγκεντρώνει όλα τα απαιτούμενα της κινητοποίησης του ενδιαφέροντος του ίδιου και είναι αξιόπιστη, ακόμη και τότε αυτό δεν μπορεί να αναχθεί σε γνώση. Σ΄ αυτή τη περίπτωση είναι απλά ενημέρωση που σημαίνει ότι σαν μια μορφή update λογισμικού, στοχεύει στον εμπλουτισμό του ήδη υπάρχοντος γνωστικού συστήματος με νεότερα δεδομένα και τίποτα παραπάνω. Βέβαια σε αυτή τη περίπτωση διαφέρει από την απλή πληροφόρηση δεδομένου προαπαιτείται κάποια γνώση για το θέμα, αλλά και πάλι δεν μπορεί να θεωρηθεί γνώση με την έννοια της εις βάθους επεξεργασίας πληροφοριών.

Για αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί αφενός με τι είδους τροφή επιλέγουμε να τρέφουμε τον εγκέφαλο μας, αφετέρου με το να μην θεωρούμε ότι η απλή επαφή μας με τη πληθώρα των πληροφοριών που συναντάμε παντού πλέον, αυτομάτως μας κάνει γνώστες και σοφούς.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Ντάβου, Μπ. (2005). Η παιδική ηλικία και τα μαζικά μέσα επικοινωνίας. Παπαζήση.
Harley, D., Morgan, J. & Frith, H. (2021). Μεγαλώνοντας «συνδεδεμένοι». Στο: Η Κυβερνοψυχολογία ως καθημερινή ψηφιακή εμπειρία . Παπαζήση.

Συγγραφέας: Χρυσούλα Ζαζέλη, Ψυχολόγος