Πρόλογος

Η εφηβεία είναι μια περίοδος έντονων αλλαγών – όχι μόνο για τους εφήβους αλλά και για ολόκληρη την οικογένεια. Οι γονείς συχνά δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες και στη διαφορετική στάση των παιδιών τους. Ωστόσο, με υπομονή, ανοιχτή επικοινωνία και κατανόηση, είναι δυνατό να μειωθούν οι εντάσεις και να ενισχυθεί η σχέση γονέα-εφήβου.

Κατανόηση της εφηβείας και των συγκρούσεων στην οικογένεια

Στην εφηβεία, ο έφηβος αρχίζει να αμφισβητεί τους γονείς που ως τότε τους θεωρούσε τέλειους – τώρα αντιλαμβάνεται ότι έχουν και εκείνοι ελαττώματα. Ο έφηβος έχει ανάγκη να διαφοροποιηθεί από τους μεγάλους και να αναπτύξει τη δική του ταυτότητα.
Κάποιοι γονείς μπορεί να τονίζουν υπερβολικά τους κινδύνους και να μην δείχνουν εμπιστοσύνη στις κινήσεις των εφήβων. Όμως με αυτόν τον τρόπο τους στερούν την ευκαιρία να ωριμάσουν και να γίνουν ανεξάρτητοι, και έτσι δημιουργούνται έντονες εντάσεις και συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια.

Η συζήτηση με το παιδί ή τον έφηβο και η προσπάθεια κατανόησης των αναγκών του μπορεί να βοηθήσει στη μείωση αυτών των εντάσεων.

Πρακτικές συμβουλές για πιο εποικοδομητική επικοινωνία με τον έφηβο

• Ενισχύστε τον έφηβο να προετοιμαστεί για μια συζήτηση μαζί σας, είτε με το να σκεφτεί είτε να γράψει αυτό που θέλει να συζητήσει μαζί σας. Ίσως και να σκεφτεί τι θα έκανε εκείνος στη θέση σας.
• Βρείτε μια ήσυχη στιγμή που όλοι θα είστε έτοιμοι να συζητήσετε χωρίς πίεση.
• Μοιραστείτε εμπειρίες από τη δική σας παιδική ηλικία ή εφηβεία, εφόσον νιώθετε άνετα – αυτό βοηθά τον έφηβο να νιώσει ότι τον κατανοείτε.
• Διαφωνήστε ήρεμα. Αν υπάρχουν διαφωνίες, δείξτε το με απλό και ήρεμο τρόπο, χωρίς να υψώνετε τη φωνή σας.
• Σκεφτείτε μαζί λύσεις. Ενισχύστε το παιδί σας να αναζητήσετε από κοινού μια εναλλακτική λύση για το πρόβλημα που συζητάτε.
• Ενθαρρύνετε την έκφραση συναισθημάτων. Βοηθήστε τον έφηβο να μιλά για τα συναισθήματά του, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό. Η διαδικασία αυτή τον βοηθά να τα αποδεχτεί και να βρει λύσεις.
• Πάρτε χρόνο όταν χρειάζεται. Αν τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχο, σταματήστε τη συζήτηση. Πάρτε χρόνο για τον εαυτό σας και συνεχίστε όταν είστε όλοι πιο ήρεμοι.
• Δώστε χώρο στη διαπραγμάτευση. Είναι σημαντικό ο έφηβος να καταλάβει ότι αν αντιδράσει με ωριμότητα, μπορεί να διαπραγματευτεί μαζί σας κάποια από τα θέματα που τον απασχολούν.

Επίλογος

Οι εντάσεις στην εφηβεία είναι φυσικό κομμάτι της ανάπτυξης και της πορείας προς την ανεξαρτησία. Με σεβασμό, διάλογο και εμπιστοσύνη, ο ρόλος του γονέα μπορεί να γίνει καθοδηγητικός χωρίς να είναι ελεγκτικός. Έτσι, το παιδί θα νιώσει ασφάλεια και στήριξη στην πορεία του προς την ενηλικίωση.

Συγγραφέας: Θεώνη Αποστολοπούλου, Ψυχολόγος